Manifestacija „Vidovdanski dani“

Vidovdan je nepomereni verski praznik koji priznaju Srpska pravoslavna crkva (15. juna po julijanskom kalendaru, 28. juna po gregorijanskom) i Bugarska pravoslavna crkva i jedan je od najvećih srpskih praznika. Među Srbima je poznat kao Vidovdan, a kod Bugara Vidovden ili Vidov den. Značaj Vidovdana za srpski narod potiče iz istorijskih događaja vezanih za taj datum. Najznačajnija od svih je Kosovska bitka, pogibija kneza Lazara (1371-1389) i takozvana propast srpskog carstva, pa je toga dana, pored svetog Amosa, od početka 20. god. veka proslavlja se crkveni praznik Svetog velikomučenika kneza Lazara i svetih srpskih mučenika. Vidovdan je Dan žalosti, pa je srpski narod zadržao običaj da tog dana ne igra i ne peva, a zaustavlja sve velike poslove. Na Vidovdan se u crkvama održavaju parastosi za sve poginule u ratovima. Vidovdan je državni praznik u Republici Srbiji. Označen je radno, u znak sećanja na Kosovsku bitku koja se odigrala 28. juna 1389. godine, odnosno 15. juna po starom kalendaru na Gazimestanu, i predstavlja uspomenu na poginule u svim ratovima. Prema tradiciji crkve, uoči bitaka na Kosovu, anđeo Gospodnji se ukazao knezu Lazaru, a njegove reči zabeležio je narodni pesnik „„ Koje ćete carstvo izabrati, zemaljsko ili nebesko? “„ Na mestu bitke na Gazimestanu nalazi se crveni kosovski božur kao endemska vrsta. Prema narodnom verovanju, u Vidovdan u ponoć reke postaju crvene i teku uzvodno. Postoji nekoliko verzija o poreklu narodnog imena za ovaj praznik, ali nijedna nije dokazana ili potvrđena. Prema jednom, ovaj praznik je nastavak proslave slovenskog paganskog božanstva Svetovida, koji je bio bog obilja i rata i koji je možda bio srpski vrhovni bog. Prema drugom tumačenju, poštovanje Svetog Vida sa sobom su doneli nemački katolički rudnici Sase, a njihov svetac je bio prilagođen lokalnom stanovništvu. Ovo tumačenje može se lako opovrgnuti ako uzmemo u obzir da je ovaj praznik poznat i među Bugarima, iako Bugarska nikada nije bila pod uticajem Rimokatoličke crkve, takođe, Sveta Vida ne bi trebalo da bude povezana isključivo sa rimokatoličanstvom, jer on je ranohrišćanski svetac, koji se poštovao i pre podele hrišćana na pravoslavne i katolike. Međutim, treba imati na umu da su u Polablju, gde se takođe poštuje Svetovid, njegova svetilišta zamenjene crkvama posvećenim svetom Vitu, što sugeriše da je kult obožavanja staroslovenskog paganskog božanstva Svetovida zamenjen kultom Sveti Vid (tj. Kod zapadnih Slovena kult svetog Vida, a kod južnih Slovena kult Svetog Vida). Među Srbima i Bugarima koji, iako prepoznaju svetu Vidu, kao ranohrišćansku sveticu, ovaj dan se više poštuje kao državni praznik Vidovdan. Možda najbliže istini je da je među Trojancima Vid bio deo prvobitne Svete Trojice. Trojstvo se sastojalo od Stvoritelja, Održavača i Razarača života. To su tri funkcije Boga, Njegove manifestacije, i zato se smatraju Njegovim nerazdvojnim delovima. I dok su Održavač i Razarač života delovali samo u trenutku stvaranja, odnosno uništenja, do tada je Održavač bio sa čovekom sve vreme svog postojanja. Zbog toga se On najviše proslavlja u narodu.